BitCoin në Shqipëri dhe një mini-replikë ndaj një artikulli të Dr. Arben Malaj
Lexova sot një lajm tek Telegrafi, ku “ish-ministri i Financave dhe rektori i “Luarasi”-t, Arben Malaj, shprehet se 88 % e investitorëve do të humbasin paratë në “Bitcoin””
Argumenti i z. Malaj bazohet mbi “hamendësimin” se Bitcoin është një skeme mashtruese. Malaj citohet të ketë thënë: “Si në çdo skemë mashtruese rreth 88% e tyre do të rezultojnë humbës të parave të tyre dhe vetëm 12 % mund të fitojnë”. Malaj nuk ofron asnjë argument për gjykimin e tij se BitCoin është një skemë piramidale! Niche-ja 88%-12% apo 80-20 qe është ligji i Paretos është më shumë një shifër që përdoret për të pa lidhje në ajër, se një argument i mirëfilltë ekonomik në këtë rast.
Cfarë është Bitcoin?
Pa u futur ne aspektin teknik, BitCoin është një monedhë virtuale. Vlera e kesaj “te mirë” virtuale matet nga kerkesa qe ajo ka. BitCoin prodhohet nga fuqia kompjuterike (duke zgjidhur një algoritem, shkalla e te cilit vjen duke u veshtiresuar).
Aktualisht kerkesa per BitCoin është e fryre nga mundesia e investimit dhe e potencialit qe kjo monedhë ka te rritet. Nëse gjithcka do ishte e bazuar mbi një fryrje boshe te kesaj monedhë, atehere dhe une do arsyetoja qe kjo monedhë është një skeme mashtruese.
Megjithate, qe nga themelimi i kesaj monedhë, ka një komunitet qe beson ne nevojen e një te mirë materiale qe mund te perdoret ne menyre anonime ne internet. një monedhë virtuale qe nuk kontrollohet nga asnjë shtet apo qeveri, por vleresohet mbi vleren qe i jepet nga tregetia qe zhvillohet me te.
BitCoin është një monedhë anarkike, është një monedhë qe premton anonimitet (aktualisht nuk është anonime), dhe një horizont i ri i zhvillimit!
Pas BitCoin ka një sere monedhash te tjera virtuale ne qarkullim. shumë prej te cilave fryhen nen shpresen se do konkurrojne bitcoin (e cila ka disa probleme) dhe mund te arsyetohet qe keto monedha jane Skema Mashtrimi (shih psh DASH dhe fitimet qe jepen nga te pasurit një Nyje me 1000 Dash ne menyre te perjavshme; serish nuk arsyetoj qe DASH është skeme mashtrimi, por mund te arsyetohet lirshem qe incentivat per te pasur DASH jane te tilla).
A do zbrese cmimi i Bitcoin?
Cmimi i BitCoin ka pasur disa here luhatje. Luhatjet kane qene te magnitudave te ndryshme, megjithate trendi ka qene gjithmone ne rritje. Nëse ky diskutim do ishte bere para disa viteve, e vetmja premise per te pasur një monedhë te qendrueshme (cmimi i te ciles nuk rritet) do ishte komuniteti qe besonte ne kete monedhë (besim ideal dhe material i atyre qe kane investuar shumë).
Sot kemi një pamje tjeter. Monedha po integrohet gjithmone e me shumë ne korporata te medha qe po fillojne ta pranojne si monedhë. Disa shembuj:
- Gjermani- Lieferando, një sherbim online per porositje ushqimi (mbi 18Milion USD financime) do pranoje BitCoin. Lexo: Bitcoin Comes To German Fast Food Giant Lieferando https://cointelegraph.com/news/bitcoin-comes-to-german-fast-food-giant-lieferando
- Japoni – Peach, një kompani ajrore pranon BitCoin. Peach becomes first Japanese airline to accept bitcoin https://www.ft.com/content/a0389242-3ee4-11e7-9d56-25f963e998b2?mhq5j=e2
- Koreja e Jugut – Do vendose ligj per te rregulluar tregetimin me BitCoin brenda 2017 – South Korea Will Introduce Bitcoin Regulations in 2017
- Shqiperi – Host.al lejon blerje te domaineve .al edhe me BitCoin
Te tille shembuj tregojne qe BitCoin do integrohet gjithmone e me shumë ne tregje te ndryshme. Ne castin qe bitcoin do perdoret per blerje te mirash materiale, cmimi i saj do rritet dhe me shumë.
Cfarë e rrezikon BitCoin?
BitCoin ka dy rreziqe qe lidhen me pranimin ligjor te tregetise me kete monedhë, dhe anën teknike. Ana ligjore lidhet me pranimin apo ndalimin e kesaj monedhë nga perdorimi tregetar ne shtete te ndryshme. Megjithese ne një cast ndalese ligjore monedha do penalizohej shumë, tregu virtual dhe nevoja per një monedhë te tille nuk do e zhdukte nga qarkullimi. Pervec tregetise normale, ka dhe një paralele qe është tregetia e paligjshme qe ka një madhesi tregetia prej US$1.8 TRILLION ne vit. Pervec qarkullimit te parase ne akitivete te paligjshme, ne te ardhmen duke pare një rritje te monitorimit te sferes private, trendi do jete gjithmone e me shumë ne perdorim te monedhave virtuale. Shembulli klasik: Nëse Putin blen një Coca-Cola me MasterCard ne Rusi, sherbimet ne Amerike njoftohen menjëhere. Nëse vendos ta bleje me një monedhë virtuale qe garanton anonimitet, atehere askush nuk e di qe ai është i fiksuar pas Coca-Coles. Shtoni ketu argumente mbi sferen private si blerja e një libri si “1984” dhe do e kuptoni qe interesi per privatesi dhe blerje personale do jete gjithmone ne rritje.
Problemi teknik qendron tek ekipi qe e zhvillon BitCoin, fatkeqesisht vendimmarrjet e tyre e kane penalizuar shumë BitCoin keto kohe.
A duhet të investoj në Monedha Virtuale?
Monedha Virtuale jane një premtim akoma. Cdo investim duhet bere duke analizuar mirë cdo faktor. Nderkohe ka shumë skema mashtruese (shih psh BitConnect dhe premtimi i Return on Investment prej 200% brenda 4 muajve). Nëse deshiron te investosh, konsidero diversifikim te blerjeve ne disa monedha. Personalisht mendoj qe ne te ardhmen do kete BTC, Ethereum, Teether, Ripple, Lumen.
A e ndalon Banka e Shqipërisë tregëtimin e monedhave virtuale?
Legjislacioni Shqiptar ashtu si ai i shumë vendeve te tjera nuk ka një mbulim per te mirat “dixhitale” virtuale! Teknikisht Nëse dicka nuk është e ndaluar ne menyre specifike, atehere është e lejuar. Te pakten vendet e tjera bazohen mbi kete koncept. Mundet qe interpretimi ne Shqiperi te behet ndryshe, dhe fatkeqesisht shpeshhere ne injorance ne Shqiperi gjykohet qe Nëse dicka nuk është e permendur, atehere është e ndaluar. Megjithate, askush nuk ndalon blerjen dhe mbajtjen e një monedhë te tille aktuale.
Ne rast fitimi nga një blerje shitje, ligji shqiptar kerkon qe te pagush tatim mbi te ardhurat! Kjo do ndodhte në rastin e shitjes se bitcoin për fitim ne monedhën lokale. Ne ate cast është etike dhe ligjore qe te paguash taksat e tua!
Do ishte fantastike qe Banka e Shqiperise te ishte pioniere ne njohjen e monedhave virtuale dhe rregullimin e një baze ligjore qe lejonte qarkullimin e tyre. Do ishte dhe me ideale, nëse Banka e Shqiperise do nxirrte e para monedhën e saj virtuale (sic po konsideron dhe Rusia – Russia to Soon Get Its Own National Cryptocurrency http://www.newsbtc.com/2017/06/03/russia-soon-get-national-cryptocurrency/. Akademikët dhe specialistët shqiptarë të makro-ekonomisë duhet të jenë të hapur ndaj zhvillimeve të reja, dhe jo të paragjykojnë me nxitim.
Diskutimi eshte i gjate, megjithate nese nuk jeni dakort, mund te komentoni me poshte dhe me kenaqesi do lexoja mendimet tuaja.
Shtetet duan kontroll, dhe mendoj qe do ti vene kontroll. Mendoj qe per momentin teknologjia qe kemi e ka te kufizuar rritjen e madhe te blockchain por ne te ardhen nuk shikoj ndalesa. Por nuk mendoj qe Bitcoin, ose valuta te tjera virtuale do lejohen pa kontroll.
Mund te je dakort met Malaj qe Bitcoin, si cdo valute tjeter eshte e bazuar ne besim, dhe ne kete fakt po deshtoi do kete shume te humbur. Por nuk mund te thuhet qe tani qe do deshtoi ne te ardhmen sepse eshte skeme mashturese. Atehere eshte cdo valute skeme mashturese…
Teknikisht vlera e monedhes varet nga aftesia prodhuese e atij vendi qe percakton tregetine e asaj monedhe. (Ndryshe nga dikur kur cdo valute ishte e bazuar ne vleren e Arit (Gold Standard).
Me te njejtin arsyetim, vlera e BitCoin do percaktohet nga tregetia qe do behet me kete monedhe ne te ardhmen.
pse dolari ku esht i bazuar pervec besimit …? e pat mir se ca u pe ne greqi me capital control brenda 24 ore njerzit nuk mirnin dot leket kjo esht e pa pranushme per nje indivit qe i beson sistemin bankar leket e jetes te ti edhe nuk ka me control mbi leket lurse bitcoin te jep liri totale edhe anonimitet deri ne nje mas . zoti malaj dhe te gith kta te sistemi te vjeter te qeverime dhe sistemit kapitalistik te koruptuar nuk do e kuptojn kur se ca revolution sjelin crypto-valutat .bitcoin tani esht me e vjetra nuk e dim se kush do jet e ardhmja se ka ETHERIUM ka dhe shum te tjerat me shum teknologi fantastike me smart contrakts
Ndoshta duhen parë të ndara btc dhe blockchain…
BTC për sa kohë që e mban në “xhep”është veçse një premtim. Vlera është fluktuante dhe këto kohë është rritur në mënyrë artificiale (mendoj) one arsye të përdorimit masiv për arkëtime në piraterinë informatike (ransomware).
Ndërkohë, blockchain mund të bëhet katalizator i lulëzimit të shërbimeve online që deri më sot janë viktimë e letrës dhe lapsit (ose vulës së njomë). Blockchain bën të mundur regjistrimin e transaksioneve (vendimeve) në një mënyrë shumë elegante. ECB është duhet studiuar se si ta fusë në përdorm këtë teknologji.
Ne fakt BTC po perdoret gjithmone e me shume ne treg. 2017 ishte nje vit revolucioni per mendimin tim. Megjithate BTC ka shume probleme per castin dhe nje monedhe tjeter mund ta zevendesoje.
Nderkohe per BlockChain, shumë e drejtë Oerd. Aktualisht kam lidhje me një institucion kërkimor në Gjermani ku sic po me tregonin po shihet mundësia e investimit në përdorimin e blockchain për të ruajtur referenca të botimeve të retultateve kërkimore për të vërtetuar kush arrin i pari një “rezultat” që do komercializohet (mendon Nano teknologji apo fronte të tjera ku ka shumë luftë patentash).
BlockChain do jetë pjesë e IT në 10 vjecarin të ardhshëm, e ndoshta më shumë.
Ndërkohë për z. Malaj do kishte qenë me interes të shikonite si operon Ripple dhe Blockchain për të verifikuar transaksionet bankare!!
Ne organizaten qe une punoj e kemi bere nje studim te tille, sidomos per perdorim e private blockchain. Edhe pse eshte akoma nje studim qe do perseritet ne nje stad me vone, rezulatet paraprake nxorren qe private blockchain nuk ka vlere shtese. Per me teper me tekonologjine ekzituese rritja eksoponenciale e te dhenave behet shpejt nje problem ekonomik.
Shume banka me te cilat ne po punojme po e studjojne per me tej, por edhe ato per momentin nuk shikojne nje vlere ekonomike ne perdorimin e tyre.
Sa per bitcoin, nqs e shikon ne themel nuk eshte gje tjeter vecse moedha e rradhes e bazuar ne besim e mbeshteje, dhe si e tille eshte e perkohshme.
Cfare me ben pershtypje me bitcoin eshte qe mundohen ta njehesojne me arin, biles perdorim edhe terma si mining. Por bitcoin nuk eshte ar, edhe pse me thene te drejten, gjithe ato karta qe bejne mining e bitcoin e kane nje cik ar ne to. Por ari nuk zhduket ndonje here dhe e mbane vleren gjate (historia tregon kete), kurse bitcoin fshihen shejt nqs i iken vlera.
Per mendimin tim, bitcoin do e kete jeten e shkurter edhe pse si emer do jetoj gjate (kodak moment perdoret akoma, por Kodak film ka kohe qe ka vdekur). Por moedha virutale eshte ketu per te qendruar. Sidoqofte monedha qe kemi tani edhe pse eshte ne leter, teorikisht eshte virtuale …
Bill Gates Interview – Bitcoin is Better than Currency